Podpułkownik Janusz Kamocki ps. „Mamut”
( 1927-2021)
22 października 2021 roku w wieku 94 lat w Krakowie zmarł ppłk Janusz Kamocki, naukowiec, etnograf, podróżnik, żołnierz Armii Krajowej w czasie II wojny światowej. Przyszły konspirator urodził się 2 sierpnia 1927 roku w Warszawie. Dzieciństwo spędził w rodzinnym majątku Podgaje pod Sandomierzem. Kiedy wybuchła II wojna światowa Kamocki był uczniem gimnazjum. Szkolną edukację kontynuował na tajnych kompletach. Od 1942 roku zaangażował się w działalność konspiracyjną. Był najpierw członkiem Narodowej Organizacji Wojskowej. W tej konspiracyjnej organizacji, podległej strukturom Stronnictwa Narodowego, działał pod pseudonimem „Orcio”. W lutym 1943 roku Kamocki wstąpił do Armii Krajowej, przyjmując pseudonim „Mamut”. Działalność konspiracyjną kontynuował po zakończeniu II wojny światowej. Działał wtedy w strukturach Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.
W 1946 roku Kamocki zdał maturę w sandomierskim liceum i podjął studia etnograficzne na Uniwersytecie Jagiellońskim. W czasie
studiów był nieustannie inwigilowany przez funkcjonariuszy Urzędu Bezpieczeństwa. Po ukończeniu studiów Kamocki podjął pracę w Muzeum Etnograficznym im. Seweryna Udzieli w Krakowie. W placówce tej pracował aż do przejścia na emeryturę. W krakowskim muzeum kierował działem etnografii pozaeuropejskiej. zainteresowania naukowe uwieńczone zostały doktoratem z dziedziny nauk humanistycznych, obronionym na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu pod kierunkiem prof. Józefa Burszty.
Naukowiec prowadził badania etnograficzne w wielu egzotycznych zakątkach świata, m. in.: w Indonezji, na Jawie i Bali, w Indiach, w Singapurze czy Nepalu. Mógł pochwalić się bogatym dorobkiem, obejmującym kilkadziesiąt publikacji. Po przejściu na emeryturę Kamocki nie zaprzestał pracy naukowej. Był wykładowcą na kilku wyższych uczelniach, m. in.: na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Uniwersytecie Śląskim, Uniwersytecie Polskim w Wilnie oraz na Wyższej Szkole Humanistyczno-Przyrodniczej w Sandomierzu.
Janusz Kamocki był członkiem wielu organizacji. Działał w Komisji Etnograficznej PAN, należał do Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego i Towarzystwa Naukowego Sandomierskiego. Był również działaczem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej. Były konspirator został wyróżniony licznymi odznaczeniami, wśród których można wymienić: Krzyż Kampanii Wrześniowej, Krzyż AK, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Krzyż Orderu Krzyża Niepodległości, Krzyż Wolności i Solidarności. Żołnierza AK wielokrotnie także nagradzano odznaczeniami kombatanckimi.
dr Andrzej Małysa