Rocznica CHRZTU POLSKI
14 kwietnia 966 roku to data symboliczna, choć też umowna. Wtedy miał odbyć się tak zwany „chrzest Polski”, choć ani data roczna, ani tym bardziej dzienna tego wydarzenia nie jest wystarczająco mocno udokumentowana w źródłach epoki i w historiografii. Nie ulega jednak wątpliwości, że mniej więcej w tym czasie pierwszy historyczny władca Polski, czyli Mieszko I, wraz ze swoim najbliższym otoczeniem przyjął chrzest i zgłosił akces do cywilizacji chrześcijańskiej, która prężnie rozwijała się na zachodzie Europy, adaptując na swoje potrzeby starożytną kulturę grecko-rzymską. Co jednak z całą masą jego poddanych? W co wierzyli Słowianie, którzy z czasem zaczęli nazywać się Polakami? Tutaj sprawa jest o wiele bardziej skomplikowana.
Obecnie historycy są zgodni, że proces chrystianizacji Polski nie był momentem, a procesem, który trwał nawet nie dziesięciolecia, ale setki lat. Początkowo chrześcijanami zostawali możni, członkowie dworu, rycerze, później zaś mieszkańcy ośrodków miejskich, a więc osoby, które naśladując panującą modę miały żywy interes w zachowaniu dobrych kontaktów z obozem panujących Piastów. Kościoły i klasztory powstawały w silnych i dużych grodach, cała zaś prowincja pozostawała pogańska albo co najwyżej powierzchownie pokropiona wodą święconą, bo też mało kto się nią interesował. Ten ogólnoeuropejski problem powierzchowności chrześcijaństwa został zauważony w Rzymie. Jeden z najwybitniejszych papieży w historii Kościoła, czyli Innocenty III, zwołał na rok 1215 sobór powszechny, który przeszedł do historii pod nazwą IV Soboru Laterańskiego. Jednym z ważnych ustaleń tego zgromadzenia było wzmocnienie roli zwykłych plebanów i dążenie do zagęszczenia sieci parafii w każdym chrześcijańskim kraju. W Polsce, która znajdowała się wówczas w okresie rozbicia dzielnicowego, na dobrą sprawę zaczęto wprowadzać te reformy w drugiej połowie XIII wieku. I dopiero w tym momencie możemy włączyć do tych rozważań wątek lokalny, a więc temat realnej chrystianizacji ziemi myślenickiej.
Pierwsze historyczna wzmianka o Myślenicach pojawia się w dokumencie datowanym na lata 1252 – 1258 w kontekście istnienia myślenickiego odcinka tak zwanej „brony małopolskiej”. Mamy więc dowód, że w połowie XIII w. istniała już nieopodal Raby osada zwana Myślenicami. Najpewniej też wtedy mogły się rozpocząć starania o budowie kościoła, co byłoby zgodne z małopolskim procesem poszerzania sieci parafii. Pewna informacja o istnieniu myślenickiej parafii, a więc i kościoła, pochodzi z przechowywanych w Stolicy Apostolskiej dokumentów z lat 1325 – 1327, które potwierdzają płacenie świętopietrza z tego obszaru. Pierwszy, zapewne drewniany kościół, nosił wezwania Narodzenia Najświętszej Marii Panny i stał na dzisiejszym „Stradomiu”, na obszarze między obecnym Kościołem pod wezwaniem św. Jakuba a kapliczką Matki Bożej Śnieżnej na „Studzience”. Po 1342 roku, kiedy przy okazji lokacji miasta powstał nowy, kamienny kościół przy rynku, ta pierwsza myślenicka świątynia była w źródłach z epoki nazywana mianem antiqua ecclesia, czyli „dawnym (starym) kościołem”. Niestety do dzisiaj nie zachował się ślad po tym budynku, gdyż w wyniku zmian urbanistycznych na jego miejsce pod koniec XV wieku (ok. 1490 r.) wzniesiono gotycki kościół murowany, który do dziś zachował swój średniowieczny charakter. W kolejnych wiekach świątynia ulegała zniszczeniom i kolejnym przebudowom. W drugiej połowie XVII wieku kościół spłonął w wyniku działalności wojsk szwedzkich, a Austriacy zrobili tu w 1800 roku magazyn wojskowy. W 1808 roku Austriacy wystawili zdewastowany budynek na sprzedaż. Kupił go wtedy myślenicki mieszczanin Jan Traczowski i dzięki jego staraniom kościół został odremontowany w latach ok. 1810 – 1814. W 1886 roku kościół zyskał drewniane sklepienie, a w roku 1898 doczekał się generalnego remontu według projektu Sławomira Odrzywolskiego. Obok kościoła znajduje się neogotycka dzwonnica (z 1890 r.) i cmentarz z barokową bramą i klasycystycznymi nagrobkami. Obecnie kościół nosi wezwanie św. Jakuba i jest dobrze znany wszystkim myśleniczanom.
Dzisiaj, z racji 1058 rocznicy „Chrztu Polski” i w ramach naszego cyklu #EksponatTygodnia prezentujemy najdawniejsze znane przedstawienia tego kościoła. Zdjęcia pochodzą z kolekcji Muzeum Niepodległości w Myślenicach i z kolekcji pana Bogdana Kowalcze.
